kilka słów o kenii

Kenia (Republika Kenii) – państwo położone we wschodniej Afryce nad Oceanem Indyjskim. Leży na równiku. Graniczy od północy z Somalią, Etiopią i Sudanem Południowym, od zachodu z Ugandą, a od południa z Tanzanią.

Stolicą i największym miastem Kenii jest Nairobi. Drugim, co do wielkości, miastem jest Mombasa.

Językami urzędowymi są język angielski i język suahili. Waluta to szyling kenijski ( 1 PLN = ok. 28 KES wg danych z 08.2021).

Kenia słynie ze swych walorów przyrodniczych i uchodzi za jeden z najbardziej zróżnicowanych przyrodniczo krajów świata. Krajobrazy przybierają różnorodne formy, od lasów, przez suche oraz wilgotne sawanny, rozległe stepy, półpustynie, pustynie, a nawet masywy wulkaniczne. Kraj zamieszkują charakterystyczne zwierzęta m.in. słonie afrykańskie, gepardy, bawoły, żyrafy, zebry i lwy. Szczególnie rozwinięta jest turystyka ornitologiczna, można spotkać liczne gatunki ptaków (m.in. sekretarze, sępy, marabuty, perlice, czaple oraz ibisy). Największą popularnością cieszą się safari, uchodzące za główną atrakcję Kenii.

Najwyższym szczytem jest Kenia, 5199 m n.p.m. Najdłuższą rzeką jest Tana 708 km.

Główną religią jest chrześcijaństwo – 85,5% (wg Spisu Powszechnego w 2019 roku), w tym najliczniejszą grupę stanowią protestanci – 53,8% (głównie zielonoświątkowcy, anglikanie i kalwini), kolejną katolicy – 20,6%. Wyznawcy islamu to 10,9%, hinduizm – 0,13%.

Kenia jest krajem bardzo zróżnicowanym etnicznie, zamieszkiwanym przez 42 różne plemiona posiadające własny język, oryginalną kulturę i system wierzeń. Muzyka i opowiadanie historii to ważne elementy kultury kenijskiej. Przez stulecia plemiona w całym kraju używały pieśni, opowieści i wierszy do przekazywania swoich przekonań, historii i obyczajów.

Początki osadnictwa sięgają paleolitu (pierwszy okres epoki kamienia). Najdawniejszymi mieszkańcami Kenii są Buszmeni. Epoka żelaza nastała ok. I w. p.n.e., wraz z pierwszą migracją ludów Bantu (grupy etniczne zamieszkujące głównie tereny stepowe w środkowej i południowej Afryce). Prawie w tym samym czasie pojawili się Niloci i ludność pochodzenia kuszyckiego.

Na przełomie XV i XVI w. do Jeziora Wiktorii dotarły ludu Luo z południowego Sudanu. W XVII-XVIII w. nastąpiła ekspansja Masajów. Najważniejsze rolnicze plemiona Bantu (Czagga, Embu, Kamba, Kikuju, Meru) tworzyły państwa klanowe. Plemiona te do połowy XIX w. pozostawały w niemal całkowitej izolacji.

W VII-X w. wybrzeże Kenii uległo kolonizacji arabskiej i islamizacji. Miasta-państwa (Mombasa, Malindi, Lamu, Pate) pozostawały w strefie wpływów sułtanatu Omanu. Miasta te rozwijały się dzięki handlowi kością słoniową, złotem, rogami nosorożca, ambrą oraz niewolnikami. Miasta handlowały z krajami arabskimi oraz Dalekim Wschodem. Rządzili Arabowie, przemieszani z czarną ludnością wybrzeża – byli oni bogatymi kupcami, zamożnymi rzemieślnikami oraz posiadaczami ziemskimi. Niższą warstwę tworzyła ludność afrykańska – służba domowa, rolnicy i niewolnicy.

Pod koniec XV w. do Kenii dotarli Portugalczycy, którzy w XVI i XVII w. zdominowali wybrzeże Kenii.

W połowie XIX w. do Kenii przybyli pierwsi podróżnicy i misjonarze z Wielkiej Brytanii i Niemiec. W 1882 roku powstało Niemieckie Towarzystwo Kolonizacyjne oraz Brytyjskie Stowarzyszenie Afryki Wschodniej. Wykorzystując konflikty plemienne Brytyjczycy i Niemcy umacniali swoje wpływy w Kenii. W latach 1886–1895 Wielka Brytania i Niemcy zawarły wiele traktatów. Kenia znalazła się w strefie niemieckiej.

1 lipca 1895 Anglicy stłumili tzw. rebelię Mazrui w Mombasie i okolicach oraz utworzyli Protektorat Afryki Wschodniej, która oprócz Kenii obejmował także Ugandę. W 1897 roku Brytyjczycy zaczęli podporządkowywać sobie tubylców na obszarze od Mombasy do Jeziora Wiktorii.

W latach 1895–1902 Brytyjczycy sprowadzili robotników z Indii do budowy linii kolejowej z Mombasy nad Jezioro Wiktorii. Po jej ukończeniu w Kenii pozostało ok. 6500 Hindusów, którzy zajęli się handlem, rzemiosłem lub objęli niższe stanowiska urzędnicze. Hindusi utworzyli warstwę pośrednią pomiędzy białymi kolonizatorami a afrykańską ludnością.

W 1902 roku ziemie Kenii uznano za własność Korony brytyjskiej. Napływ białych kolonistów nasilił się po 1905 roku – zajmowali oni Białe Wzgórza w okolicach Nairobi, która od 1905 roku była nową stolicą Protektoratu Afryki Wschodniej. W gospodarce Kenii zaznaczył się podział na „biały” sektor (obejmujący farmy i plantację) oraz „czarny” (rolnictwo tradycyjne). Ludność afrykańska zepchnięto do rezerwatów.

12 grudnia 1963 Kenia uzyskała niepodległość, przystępując do brytyjskiej Wspólnoty Narodów i Organizacji Narodów Zjednoczonych. W 1964 roku pierwszym premierem Kenii został Kenyatta.

Kenia jest krajem rolniczym z rozwijającym się przemysłem przetwórczym i usługami.

W Kenii uprawia się kawę, herbatę, sizal, tytoń, piretrum, pszenicę, kukurydzę, sorgo, proso, ziemniaki, bataty, maniok i trzcinę cukrową. Główne ośrodki rolnicze stanowią wyżyny południowo-zachodniej części Kenii.

Sektor usług jest zdominowany przez turystykę, która zapewnia duże przychody do budżetu państwa. Co roku Kenię odwiedza ok. 1,5 mln turystów, głównie z Wielkiej Brytanii, USA oraz Chin.

W 2016 roku długość linii kolejowych wynosi 3,8 tys. km. Głównym ośrodkiem komunikacji jest linia z Ugandy do Mombasy przechodząca przez Nairobi. W południowo-zachodniej części Kenii znajduje się dobrze rozwinięta sieć dróg kołowych. W 2017 roku Kenia otworzyła nową linię kolejową Mombasa-Nairobi. W całym kraju znajduje się 161,5 tys. km dróg, z czego 8500 km to autostrady. Główny port lotniczy znajduje się w Nairobi. Główny port morski w Mombasie obsługuje wymianę handlową z Ugandą, Demokratyczną Republiką Konga, Rwandą, Burundi.